Doel en beoogd maatschappelijk effect?

Cultuur en erfgoed zijn voor de samenleving van grote waarde. Het levert een fraaie omgeving op, je kunt er je identiteit aan ontlenen en als je het slim aanpakt kun je er nog aan verdienen ook. Kijk maar naar waaraan de oude Hollandse steden hun toeristenstroom te danken hebben. Niet alleen toeristen, maar natuurlijk ook onze eigen inwoners en buitenlandse kenniswerkers voelen zich aangetrokken door een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving. Cultuur en erfgoed, dat daar wezenlijk onderdeel van uitmaakt, zijn als vestigingsfactor van essentieel belang voor de moderne economie. De voorheen ‘zachte’ vestigingsfactor cultuur, is inmiddels een nieuwe ‘harde’ vestigingsvoorwaarde, waarmee je kunt concurreren.

Maar dan moet cultuur en erfgoed er wel zijn, je moet het weten en erbij kunnen komen en vooral: er moet wat te beleven zijn. Pas dan benut je het optimaal. De provincie vervult daarbij een belangrijke rol. Niet alleen bij de restauratie van ons erfgoed, maar ook uit het weer beleefbaar maken van ons collectief verleden. Dat is de inzet bij de erfgoedlijnen, de aanpak van monumenten en bij publieksbereik archeologie. De inzet van vrijwilligers is daarbij van groot belang.

De provinciale doelstellingen op het gebied van Cultuur en Erfgoed worden voornamelijk met de instrumenten subsidieregelingen en boekjaarsubsidies bereikt. In 2018 zijn de subsidieregelingen en begrotingssubsidies Cultuur en Erfgoed over de periode 2015-2018 geëvalueerd en is de doeltreffendheid van de subsidieregelingen onderzocht.
De subsidieregelingen zijn beoordeeld als doeltreffend. Ze leveren bovendien een aannemelijke bijdrage aan de maatschappelijke opgave om het unieke erfgoed in Zuid-Holland te behouden voor toekomstige generaties en de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren.
In de onderzoeken zijn ook verbeterpunten genoemd, zoals de vereenvoudiging van de aanvraagprocedure voor subsidies en de subsidievoorwaarden, de aanscherping van de rangschikkingscriteria (bij publieksbereik archeologie en molens) en het meetbaar maken van de effecten door onder andere periodiek de restauratiebehoefte van rijksmonumenten inzichtelijk te maken met de Erfgoedmonitor. Ook wordt geadviseerd om, waar dat nog niet is gebeurd, specifieke en meetbare output en outcome beleidsindicatoren te benoemen en bredere beleidsevaluaties uit te voeren om te bepalen welke beleidsinstrumenten geschikt zijn om maatschappelijke doelen te realiseren. Indien wordt besloten voor 2020 opnieuw middelen beschikbaar te stellen voor erfgoed, zullen de subsidieregelingen op het gebied van Cultuur en Erfgoed in 2019 tegen het licht worden gehouden aan de hand van de aanbevelingen, en waar nodig worden gewijzigd.

Voor de subsidieregeling publieksbereik archeologie zijn alle korte termijn verbeteropgaven uit de evaluatie direct per 2019 doorgevoerd (versimpelen aanvraagformats, verbeteren vindbaarheid formulieren, motiveren afwijzingen). Indien de subsidieregeling na 2019 wordt voortgezet, zullen de overige verbeteropgaven worden doorgevoerd (verbeteren effectmeting, aanscherpen rangschikkingscriteria en mogelijk verlengen uitvoeringstermijn).

Het Erfgoedhuis is een belangrijke maatschappelijke partner van de provincie Zuid-Holland en ontvangt jaarlijks een boekjaarsubsidie van de provincie. In 2018 is op verzoek van de provincie een externe doorlichting uitgevoerd naar de organisatie van het Erfgoedhuis. Op basis van de uitkomsten wordt in 2019 een ontwikkelplan opgesteld. In dit ontwikkelplan komen in ieder geval de volgende aspecten terug:

• Betere aansluiting provinciaal beleid en uitvoering door het Erfgoedhuis
• Versterking interne organisatie van het Erfgoedhuis
• Versteviging relatie met stakeholders door het Erfgoedhuis en uitbreiding van het netwerk

Bijstelling beleidsrealisatie

Ook voor dit doel is de Najaarsnota 2019 in verband met de collegewisseling beleidsarm opgezet. Alle aanpassingen in de najaarsnota komen voort uit actuele voortgangsinformatie binnen bestaand beleid en worden gefinancierd uit de eigen programmareserves. Er worden geen bijdragen gevraagd uit de algemene middelen van de provincie.

Het college heeft de afgelopen jaren vanuit de intensiveringsmiddelen voor cultureel erfgoed geld vrij gemaakt voor subsidies voor Groot Onderhoud Molens. In 2019 is vooralsnog als laatste jaar daarvoor € 250.000 beschikbaar. Deze subsidies worden in de laatste twee maanden van 2019 verstrekt maar zullen pas in 2020 daadwerkelijk tot uitgaven leiden. Het voorstel is dan ook om dit bedrag door te schuiven naar 2020 omdat in dat jaar de bijbehorende prestaties geleverd worden.

Bij Erfgoedlijnen en restauratie rijksmonumenten zullen enkele subsidies voor Kanjermonumenten niet in 2019 maar in 2020 worden verleend. Daarnaast is voor erfgoedlijnen en rijksmonumenten de verdeling van de gesubsidieerde activiteiten over de jaren van de looptijd op basis van actuele gegevens bijgewerkt. De jaarbudgetten zijn hiervoor aangepast.